Drugi spacer z historią – o patronie kcyńskiego ronda

We wtorek 24 sierpnia 2021 roku odbył się drugi Spacer z historią w tegorocznej edycji inicjatywy. Poświęcony był Tadeuszowi Pietrykowskiemu. 

Sylwetkę sędziego, powstańca wielkopolskiego, autora książki Z przeszłości Kcyni…, patrona kcyńskiego ronda przybliżył Zbigniew Prusak. Na kolejnych przystankach spaceru zapoznaliśmy się z unikalnymi materiałami z archiwum rodziny Pietrykowskich.

Trasa spaceru obejmowała: 

1. Rynek
2. Dom rodzinny Pietrykowskich
3. Rondo im. Tadeusza Pietrykowskiego
4. (Opcjonalnie) Cmentarz przy ul. Nakielskiej – miejsce pochówku rodziców Tadeusza Pietrykowskiego
5. Tablice umieszczone na ścianie kościoła pw. WNMP w Kcyni, upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej.

Przy obelisku upamiętniającym Powstanie Wielkopolskie pan Zbigniew Prusak opowiedział o tym etapie w życiu bohatera dzisiejszego spaceru. Tadeusz Pietrykowski wraz z ojcem Franciszkiem i bratem Wincentym brali udział w oswobodzeniu Kcyni w noc sylwestrową 31 grudnia 1918 r. Tadeusz został mianowany komendantem Kcyni. Dalsze miesiące to kolejne awanse wojskowe. W 1920 r. brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, został ranny. W styczniu 1921 r. odznaczony Krzyżem Walecznych. Angażował się w działalność organizacji skupiających byłych powstańców, zresztą był aktywnym członkiem wielu organizacji społecznych. Opowieści pana Zbigniewa towarzyszyła dokumentacja fotograficzna, ukazująca Tadeusza Pietrykowskiego wśród powstańców wielkopolskich.

Pan Zbigniew Prusak pokazywał uczestnikom spaceru zdjęcia pochodzące z albumów rodzinnych córki Tadeusza Pietrykowskiego, Marii, dotychczas nigdzie nie udostępniane.

Przy domu rodzinnym rodziny Pietrykowskich był czas na przybliżenie okoliczności, w jakich rodzina trafiła w Kcyni. Około roku 1901 kupiec Franciszek Pietrykowski nabył dom znajdujący się przy ulicy Rynek. Tutaj, w Kcyni Tadeusz Pietrykowski uczęszczał do szkoły. Od 1908 roku był uczniem gimnazjum w Nakle, gdzie angażował się w tajną działalność patriotyczną – prowadził tajną drużynę harcerską w ramach nielegalnej organizacji Towarzystwa Tomasza Zana (w latach 1915-16 był prezesem Towarzystwa). Pan Zbigniew prezentował zdjęcia rodzinne (z rodzicami Tadeusza, rodzeństwem, a także teściami i żoną). Opowiedział także o losach rodziny po śmierci Tadeusza, w tym o losach jego dzieci – Olgierda, który po zakończeniu II wojny światowej mieszkał w Wielkiej Brytanii i córki Marii, która nie widziała się z bratem kilkadziesiąt lat. Usłyszeliśmy o życiu prywatnym Tadeusza, o jego wielkiej miłości do książek. Tadeusz Pietrykowski był bibliofilem, posiadał księgozbiór liczący 10 tys. woluminów! Posługiwał się własnym ex librisem. Pan Zbigniew opowiedział o jego małżeństwie, życiu w Toruniu, przeprowadzce i awansie w 1937 r. na wiceprezesa Sądu Okręgowego w Katowicach.

Przy rondzie pan Zbigniew Prusak zaprezentował zebranym przykłady książek, których autorem był Tadeusz Pietrykowski, w tym tą najbardziej znaną wszystkim kcyniakom, zatytułowaną Z przeszłości Kcyni, opracowaną na zlecenie Magistratu Kcyni i wydaną z okazji 666. rocznicy nadania praw miejskich miastu. Opowiedział także o okolicznościach, w jakich stał się szczęśliwym posiadaczem książki z księgozbioru Tadeusza Pietrykowskiego. Prowadzący spacer podzielił się z zebranymi historią, jak wpadł na pomysł, by patronem kcyńskiego ronda został właśnie Tadeusz Pietrykowski, jak przekonywał do tego rozwiązania radnych Rady Miejskiej, jak udało mu się nawiązać kontakt z najbliższą rodziną Pietrykowskiego – córką Marią, zwaną w rodzinie Myszką, która wzbogaciła jego wiedzę o prawniku i sędzim o wiele szczegółów z prywatnego i zawodowego życia.

Ulicą Dworcową wróciliśmy na rynek, pod kościół pw. WNMP w Kcyni. Tam, pod tablicami katyńskimi, pan Zbigniew Prusak przedstawił tragiczne losy z ostatniego etapu życia sędziego, związane z wybuchem wojny. We wrześniu 1939 r., podczas ewakuacji Sądu Okręgowego do Tarnopola, kierujący tą ewakuacją Tadeusz Pietrykowski zostaje aresztowany przez sowietów. Jego dalsze losy są nieznane. Nazwisko widnieje na tzw. liście ukraińskiej, zawierającej nazwiska oficerów zamordowanych na terenie dzisiejszej Ukrainy, ale nie wiadomo dokładnie, gdzie został pochowany. Pan Zbigniew Prusak opowiedział także o okolicznościach aresztowania brata Tadeusza, Wincentego.

Na stronie www Dźwiękowego Archiwum Kcyni(tradycyjnie) znajdują się materiały do pobrania – ulotka na temat życiorysu Tadeusza Pietrykowskiego, opracowana przez Zbigniewa Prusaka. Zachęcam do samodzielnego przejścia spaceru miejscami związanymi z życiem patrona kcyńskiego ronda.

tekst: Justyna Makarewicz/Dźwiękowe Archiwum Kcyni

zdjęcia: Justyna Makarewicz, Natalia Makarewicz