Piątek, 29 marca 2024 r. Imieniny Marka, Wiktoryny, Zenona

Miejsce cieszące się szczególną czcią wiernych

Na terenie Diecezji Bydgoskiej znajdują się miejsca cieszące się szczególną czcią wiernych – miejsca, gdzie wdzięczność wiernych za otrzymane łaski znalazła swoje ślady w postaci wotów. Do takich miejsc należy malowniczo położona kcyńska świątynia p.w. Wniebowzięcia NMP. Znajduje się tu pochodzący z XV cudowny wizerunek Ukrzyżowanego Pana Jezusa. Łaskami słynący Krzyż przez od wieków cieszy się głęboką czcią mieszkańców Kcyni, jak i przybywających pielgrzymów. Ze względu na ten kult przy klasztorze powstała Kalwaria, którą wraz z klasztorem odbudowali karmelici po pożarze, jaki strawił miasto 1775 r. Kalwaria, zbudowana w kształcie litery „L”, przylega do świątyni tworząc wirydarz. Krużganek składa się z dwóch długich skrzydeł od wschodu i południa oraz krótkich ramion łączących zespół klasztorny od zachodu z wieżą kościoła i od północnego wschodu z sienią przy prezbiterium. W trzech narożnikach usytuowano kwadratowe kaplice. W arkadach ściennych znajdują się stacje drogi krzyżowej.

W latach 2003 – 2016 z inicjatywy obecnego Proboszcza, Księdza Kanonika Michała Kosteckiego prowadzone były prace konserwatorskie mające na celu renowację wyjątkowego zabytku jakim jest kcyńska kalwaria. Celem zadania była ochrona i zachowanie materialnego dziedzictwa kulturowego poprzez przeprowadzenie prac konserwatorskich i restauratorskich przy polichromiach ściennych w krużgankach odpustowych w kościele p.w. Wniebowzięcia NMP w Kcyni.
Przeprowadzenie prac było konieczne ze względu na zły stan zachowania zabytku. Wieloletni destrukcyjny wpływ wilgoci poważnie naruszył malowidła. Dodatkowo w przeszłości kilkakrotnie podejmowano starania nad odnowieniem polichromii, przy czym czyniono to niezgodnie z prawidłowościami sztuki konserwatorskiej, co zamiast uchronić zabytek przed zniszczeniem, powodowało jego degradację (m.in. zamalowano oryginalne zdobienia wokół scen).
Wobec powyższych niezbędne było zrealizowanie prac przy malowidłach uchodzących za jeden z najważniejszych i najcenniejszych zabytków kultury sakralnej na Ziemi Pałuckiej. O znaczeniu krużganku dla regionu, czy szerzej dla kultury polskiej, świadczy wyraźna unikalność zabytku.  Nadmienić należy,  iż należy on do największych w Polsce krużganków z przedstawieniami pasyjnymi.

Nie bez znaczenia jest także autorstwo polichromii, które przypisuje się samemu Antoniemu Smuglewiczowi (1740-1810). Autor ten był jednym z nadwornych malarzy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jego główne dzieła to przede wszystkim prace z dziedziny zdobnictwa wnętrz (zamek w Podhorcach, Zamek Ujazdowski, pałac w Lubostroniu) oraz dekoracji teatralnych (Teatr Narodowy w Warszawie).
Zakres prac przy Kalwarii obejmował m.in. prowadzenie bieżącej dokumentacji opisowej i fotograficznej, badanie polichromii w świetle UV, prowadzenie pomiarów wilgotnościowych, podanie próbek warstw malarskich do badań, przeprowadzenie testów spoiw i zapraw celem odpowiedniego wyboru konkretnych materiałów, badanie nasiąkliwości tynku, szczególnie w miejscach nowo odkrytych spod przemalowań, wstępne zabezpieczenie łuszczącej się i pudrującej warstwy malarskiej, zdejmowanie podbiały z łuków nad stacjami i pod stacjami oraz łuków poprzecznych, usuwanie warstwy wokół stacji, oczyszczanie malowideł z zabrudzeń powierzchniowych mechanicznie i ewentualnie chemicznie.

Na podkreślenie zasługuje fakt, że Parafia przez wszystkie lata ściśle współpracowała z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków i to dzięki wzajemnemu zrozumieniu oraz zaangażowaniu stron do których zaliczyć należy również mieszkańców Kcyni, możliwe było rozpoczęcie prac nad przywróceniem tzw. Kalwarii polskiej kulturze.
Przywracany był pierwotny wygląd poszczególnych stacji. Wykonawcą dzieła przez cały okres była Pracownia Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki „LIM” dr Solida Lim, ul. Bydgoska 96/3, 87 – 100 Toruń. Łącznie w pracach udział wzięło 98 studentów. Całkowity koszt renowacji zabytku wyniósł 1.146.900,00 zł w tym pozyskane dotacje: 241.000,00 zł Urząd Marszałkowski w Toruniu (środki budżetowe oraz unijne), 125.000,00 zł Urząd Miejski w Kcyni, 190.000,00 zł Wojewódzki Konserwator Zabytków w Toruniu, 23.300,00 zł środki z budżetu powiatu nakielskiego, 566.800,00 zł środki własne Parafii (w tym 20.000,00 zł dar jednej z rodzin).
Bóg zapłać Parafianom za ofiary na Kalwarii składane przez te lata. Bóg zapłać Zakładowi Poprawczemu za wyżywienie i zakwaterowanie studentów.

tekst. Ewa Hałas/ UM w Kcyni

fot. Robert Koniec

--> wstecz