Wycieczka do Fordonu

W sobotę 22 września udaliśmy się na wycieczkę autokarową. Skorzystaliśmy z zaproszenia, jakie Amon Nowak ze Stowarzyszenia Miłośników Starego Fordonu wystosował do mieszkańców Kcyni podczas majowej „Ciekawości świata”. Zadeklarował wówczas, że chętnie nas po Fordonie oprowadzi, prezentując fascynującą historię tego wielokulturowego miasta. Fordon swój rozwój ściśle związał z rozwojem Bydgoszczy. Z uwagi na fakt, że Żydom nie wolno się było osiedlać w Bydgoszczy, nieodległe samodzielne miasto Fordon przyjęło żydowskich osadników.

Na trasie wycieczki opracowanej przez Amona Nowaka znalazły się nie tylko obiekty związane z kulturą żydowską, ale także ewangelicką i katolicką. Fordon jest miastem trzech kultur, co od kilku lat popularyzuje stowarzyszenie, organizując rokrocznie święto dzielnicy Fordon.

Naszą wycieczkę rozpoczęliśmy od zwiedzania synagogi. Otworzona specjalnie na przyjazd kcyńskiej grupy, robiła wrażenie swoim okazałą bryłą. Jak poinformował nas przewodnik, badania drewnianych stropów potwierdziły, że drewno na stropy zostało ścięte w latach 1827 -1828. Do synagogi prowadziły osobne wejścia dla kobiet i dla mężczyzn. Kobiety biorące udział w modlitwach siedziały w wydzielonej części, znajdującej się na piętrze. Synagoga została zaprojektowana tak, by pomieścić  500 mężczyzn i 250 kobiet oraz 20 gości. W budynku znajdowało się 12 ogromnych okien. Liczba 12 ma tutaj znaczenie symboliczne i symbolizuje 12 pokoleń Izraela. To, że fordońska synagoga przetrwała do naszych czasów, zawdzięcza  niebywałemu szczęściu – podkreślał Amon Nowak. Przez jakiś czas funkcjonowało w niej kino. W synagodze oprócz kolekcji judaików mogliśmy podziwiać dwie wystawy – jedną poświęconą burmistrzowi Fordonu Wacławowi Wawrzyniakowi, rozstrzelanemu przez Niemców we wrześniu 1939 roku oraz drugą – dotyczącą przemysłu fordońskiego.

Po zwiedzaniu synagogi przeszliśmy przez dawną dzielnicę żydowską, następnie obejrzeliśmy macewownię, a potem udaliśmy się pod kościół św. Mikołaja, gdzie Amon Nowak przedstawił jego historię. Usłyszeliśmy także o tragicznych wydarzeniach z pierwszych dni II wojny światowej. Wtedy to rozstrzelano mieszkańców Fordonu, z których najmłodszy miał 16 lat. Wciąż w ścianie kościoła widoczne są ślady kul. Pan Amon Nowak opowiedział nam także o kościele ewangelickim, w którym obecnie funkcjonuje parafia rzymskokatolicka. Nasz przewodnik z ogromną swadą i humorem przedstawiał nam wiele anegdot i opowieści związanych z Fordonem. Dowiedzieliśmy się o procesach fordońskich czarownic, a także o pochówkach wampirycznych, jakie odkryto w okolicy kościoła św. Mikołaja. Osobną część wycieczki stanowiła wizyta pod fordońskim więzieniem, gdzie uczestnicy wycieczki usłyszeli o więźniarkach politycznych – osadzonych w czasach stalinowskich. Wspomnieliśmy wówczas o więźniarkach z Kcyni, które odbywały swoją karę właśnie w tym miejscu.
W wycieczce uczestniczyło 48 osób. Udział w wycieczce był bezpłatny. Koszt przejazdu na trasie sfinansowała Gmina Kcynia.

tekst i zdjęcia: Justyna Makarewicz / UM w Kcyni