Piątek, 29 marca 2024 r. Imieniny Marka, Wiktoryny, Zenona

Reaktywowali piękną tradycję. Tylko u nas „Zapusty-Podkoziołek”

W ostatni dzień karnawału w Kcyni miasto opanowali przebierańcy. Chodzili od sklepu do sklepu, zatrzymywali przechodniów, śpiewali, tańczyli i o kasę prosili. Zatrzymywali przejeżdżające samochody, których kierowcy nie zawsze wiedzieli co się dzieje i na czym polega pałucka zabawa. Tylko INFO z kamerą towarzyszyło członkom Zespołu Regionalnego Pałuki w Kcyni, którzy w ostatni dzień karnawału reaktywowali wspaniałą tradycję zwaną „Zapusty-podkoziołek”.

Już dziś zapraszamy do relacji filmowej z „Podkoziołka” w mieście. Obserwując to co się działo myślę, że należy się cieszyć, że dzięki „Pałukom” byliśmy świadkami odegrania starych pałuckich zwyczajów.  W najbliższym czasie zaprosimy Państwa do kolejnej relacji jaka było przedstawienie w auli Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Kcyni.

Spotkanie było efektem realizowanego przez Stowarzyszenie projektu pn.„Z tradycją i kulturą na co dzień, Pałucki Podkoziołek”, który uzyskał dofinansowanie w kwocie 4.000 zł z budżetu Gminy Kcynia w ramach otwartego konkursu ofert Kultura i dziedzictwo narodowe.

tekst i fot. Robert Koniec


Kilka słów o tradycji pałuckiej i o projekcie

Zgodnie z pałucką tradycją -pochody przebierańców na Pałukach odbywały się zawsze w zapustny wtorek, czyli ostatniego dnia karnawału. Marsze, w których uczestniczyli: koza, niedźwiedź (prowadzony przez niedźwiednika lub Cygana), Cyganka, bocian, koń, Żyd, dziad i baba, połączone ze zbieraniem pieniędzy i datków w naturze, były wstępem do wieczornej zabawy podkoziołkowej. Trwała ona do północy, czyli do rozpoczęcia się Wielkiego Postu. Podkoziołek to nazwa zarówno zabawy urządzanej przed Popielcem, jak i symbolu tej zabawy – figurki kozła lub nagiego młodzieńca z przepaską z koziej skóry. Obecnie jest to po prostu ostatnia zabawa taneczna, organizowana na zakończenie karnawału. Wszystkie tańce podczas podkoziołka były opłacane przez dziewczęta podprowadzane do figurki przez swych partnerów (Brencz 2003: 132-133). W wielkopolskiej obrzędowości w zapustny wtorek lub w środę popielcową praktykowano także wywożenie „żeńcowej” (młodej mężatki), która musiała się następnie wykupić, by zostać przyjętą do grona zamężnych gospodyń. Mężatki podjeżdżały pod dom młodożeńcowej z przybranym na biało wozem i zabierały ją do karczmy, gdzie młoda gospodyni musiała postawić pozostałym kobietom wódkę. W zabawie tej nie mogli brać udziału pozostali mieszkańcy wsi. Na Pałukach obyczaj ten zaginął wcześniej niż w innych wielkopolskich wsiach, jednak jeszcze w XIX w. go praktykowano. W pierwszym dniu świąt wielkanocnych w północno-wschodniej części Pałuk młodzieńcy wykrzykiwali rymowanki, w których przypisywali dziewczynom ze swojej wsi różne wady i wyliczali, ile wody zostanie na te dziewczyny wylane. Obyczaj ten, związany raczej z Kujawami niż Wielkopolską, nazywano przywoływką, wyczytywaniem, wywoływaniem.  

Podczas podkoziołka  odbędzie się typowa biesiada pałucka, połączona z obrzędami pałuckiego podkoziołka. Jednym z ważnych celów projektu jest również zdobycie oryginalnych przepisów kulinarnych przygotowywanych przez dziadków i rodziców do których chętnie wracamy, ponieważ przywołują wspomnienia z młodości i z rodzinnych stron. Projekt ma na celu również wspólne przygotowywanie dań i wypieków związanych z tradycjami panującymi na terenie Pałuk tj. „tłusty czwartek”, ostatki oraz „podkoziołek”. Projekt ma na celu zachęcenia do kultywowania tradycjom kulinarnym polegającym na przygotowywaniu specjałów kuchni pałuckiej i wielkopolskiej według oryginalnych przepisów.

źródło: kcynia.pl

--> wstecz