Wyziębienie organizmu, czyli podejrzenie hipotermii.

O hipotermii mówimy, gdy temperatura centralna organizmu spada poniżej 35 stopni C. Zwiększa się utrata ciepła, a organizm nie nadąża z jego produkcją.

Kto jest narażony na wychłodzenie:

1. Osoby bezdomne, które przebywają na ulicach miasta lub żyją w pustostanach, gdzie temperatura otoczenia jest bardzo niska. Często osoby te dodatkowo są wyniszczone, wygłodzone, obciążone chorobami, w złym stanie higienicznym. Zazwyczaj są nieodpowiednio ubrane. A większość tych osób jest niestety również po spożyciu alkoholu.
2. Osoby starsze (powyżej 80 roku życia) – głównie te samotnie mieszkające, przewlekle chore i leżące przewlekle w łóżku. Często seniorzy ubierają się nieodpowiednio do warunków atmosferycznych, nie pala w piecach z powodu oszczędności, ale i demencji starczej czy choroby Alzheimera (zapominają),
3. Dzieci,
4. Ludzie zanurzeni w zimnej wodzie (przypadkowe wpadnięcie do wody, załamanie tafli lodu lub próby samobójcze).

Jak są objawy wychłodzenia:

1. Zimna skóra (centralizacja krążenia, ciepło magazynowane jest tylko w narządach wewnętrznych), często dłonie, stopy i twarz jest nadmiernie blada lub sina,
2. Tzw. „gęsia skórka” – naturalna ochrona organizmu przed zimnem (w wyniku kurczenia się mięśni, które znajdują się u podstawy mieszków włosowych, między wyprostowane włosy dostaje się powietrze. Wówczas tworzy się warstwa chroniąca przed zimnem – ogrzane powietrze zatrzymuje się pomiędzy włosami).
3. Dreszcze – jest to dalsza obrona organizmu przez wychłodzeniem. Dreszcze zwiększają produkcję ciepła o ponad 50%, ale utrzymują się tylko przez około 4-6 godz. , czyli do wyczerpania zapasów energetycznych. Warto pamiętać, że jest to proces energochłonny i może powodować dodatkowo hipoglikemię, czyli spadek poziomu glukozy we krwi.
4. Apatia, spowolnienie psychoruchowe, zaburzenia mowy,
5. Zaburzenia świadomości i senność,
6. Utrata przytomności (brak reakcji na głos i zadany bodziec bólowy),
7. Zwolnienie akcji serca i oddechu,
8. …do nagłego zatrzymania krążenia (NZK) włącznie.

Postępowanie:

1. Nie pozwól osobie wychłodzonej wykonywać gwałtownych ruchów, nie pionizuj jej, nie stawiaj siła na nogi, ograniczyć do minimum jej ruchy w stawach. Gwałtowne poruszanie powoduje, że zimna krew z obwodu (z kończy górnych i dolnych) dostaje się do mięśnia sercowego powodując zaburzenia rytmu serca, które to mogą doprowadzić do nagłego zatrzymanie krążenia,
2. Jeśli jesteś w stanie (poproś świadków zdarzenia) przenieś osobę, najlepiej w pozycji poziomej do ciepłego pomieszczenia np. pobliskiego sklepu, apteki itp.,
3. Zdejmij z niej mokrą i zimną odzież,
4. Ubierz osobę wychłodzoną w ciepłą i suchą odzież (czasami będzie to twoja kurtka i czapka, twój koc z samochodu lub z domu itp.) oraz zastosuj ogrzewanie warstwowe np. folia – koc –folia.  Pamiętaj, że tak naprawdę powietrze między tymi warstwami jest dopiero właściwą izolacją.
5. Pamięta, żeby okryć całe ciało osoby wyziębionej! Nie tylko z wierzchu. Podłóż koc pod grzbiet tej osoby (izoluj ją od podłoża) oraz nie zapominaj o ochronie głowy, rąk i stóp – tam ciepło „ucieka” najszybciej,
6. Nie podawaj żadnego alkoholu do picia! To mit. Powoduje on tylko pozorne rozgrzanie. Tak naprawdę alkohol hamuje dreszcze i powoduje odwodnienie!
7. Jeśli osoba jest świadoma podawaj ciepłe (nie gorące) mocno słodkie napoje np. herbatę.
8. Nie podawaj nic do jedzenia.
9. Jeśli masz pakiety grzewcze połóż je na klatkę piersiową osoby ratowanej, włóż pakiety pod pachy i w pachwiny.
10. Jeśli chory będzie nieprzytomny, nie będzie miał prawidłowego oddechu (oceniaj oddech przez 60 sekund) oraz oznak krążenia rozpocznij resuscytację krążeniowo oddechową w algorytmie: 30 uciśnięć klatki piersiowej : 2 oddechy ratownicze (lub jeśli nie potrafisz lub nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych wykonuj wyłącznie uciśnięcia klatki piersiowej) Poproś świadków zdarzenia o automatyczny defibrylator zewnętrzny tzw. AED – może znajduje się gdzieś blisko zdarzenia (np. w urzędzie, sklepie, dworcu itp.),
11. Jak najwcześniej wezwij zespół ratownictwa medycznego (nr 112 lub 999).
12. Jeśli pacjent nie wymaga pomocy medycznej powiadom tylko Straż Miejską lub Policję.

Nie bądź obojętny! To, że pacjent jest po spożyciu alkoholu lub bezdomny nie znaczy, że nie potrzebuje pomocy. Podejdź i sprawdź!

Ps. Zapraszam do odwiedzenia strony internetowej: www.hipotermia.edu.pl

materiał. Krzysztof Wiśniewski

ratownik medyczny – specjalista pielęgniarstwa ratunkowego
Kierownik Działu Organizacji Usług Medycznych i Szkoleń
Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego w Bydgoszczy